
7`den 70`e bilim ve teknoloji meraklılarını bir araya getiren STEM & Makers Fest/Expo, 18-19 Eylül 2021 tarihlerinde Hacettepe Üniversitesi STEM & Maker Lab, Ankara Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kongre Merkezinde gerçekleştirildi.
Bilim ve toplumu ortak bir platformda bir araya getirerek üreten toplum kültürünü desteklemeyi amaçlayan, içerisinde Ankara, Adıyaman, Malatya ve Van gibi illerin de bulunduğu 10 farklı ilde gerçekleştirilerek günümüze kadar 200 bini aşkın katılımcıyı bir araya getiren STEM & Makers Fest/Expo, dolu dolu etkinlikleriyle Bolu halkıyla buluştu. Festivalde etkileşimli Leonardo`nun Makineleri sergisi, Kimyanın gizemli renkleri gibi bilim şovlarının yanı sıra Mekatronik, Mühendis Beyinler, Mühendis Çocuk: Elektronik 101, FabLAB, Genlerin Dünyası, Elektroforez, Einstein STEM Lab, TI Teknolojileri ile STEM, LEGO Teknolojileri ile Uygulamalı Bilim, Ahşap Tasarım ve 3 Boyutlu Tasarım gibi birbirinden farklı atölye çalışması gerçekleştirildi. Festival kapsamında ayrıca öğretmenler için de çok sayıda atölye vardı. Örneğin, PISA ve TIMSS gibi uluslararası sınav soruları ile ilgili Prof. Dr. M. Fatih Taşar tarafından düzenlenen atölye bunlar arasındaydı.
Festivalde Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektör yardımcıları Prof. Dr. Aydın Him ve Prof. Dr. Kâmil Güzel, Bolu İl Milli Eğitim Müdürlüğü temsilcisi Sayın Fatih Fedakar, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Sayın Erkan Tekinarslan da katılımcıları yalnız bırakmadı. STEM & Makers Fest/Expo Koordinatörü Prof. Dr. Gültekin Çakmakcı, gerçekleştirilen etkinliğin toplum ve eğitim açısından önemini vurgulayarak festivali destekleyen Ankara Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği başta olmak özere emeği geçen herkese teşekkürlerini iletti. STEM & Makers Fest/Expo Bolu Koordinatörleri olan Dr. Öğr. Üyesi Orhan Curaoğlu ve Doç. Dr. Bahadır Altıntaş, özellikle gençlerin bu tarz etkinliklere yoğun ilgi göstermesinden ve bilim insanları ile bu vesileyle iletişim kurmalarından çok mutlu olduklarını belirttiler. Özellikle festival programında çok sayıda bilim kadını yer aldı. Örneğin, Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Semra Akgönüllü, nanoteknoloji ve biyo sensörler konusunda katılımcılar ile deneyler yaparak Hacettepe Üniversitesi Biyokromatografi ve Biyoteşhis Araştırma Grubu tarafından yapılan buluşlar hakkında paylaşımlarda bulundu. Festival kapsamında çok sayıda bilim insanının çalışmalarını geleceğin bilim insanları olan çocuklarımız ile paylaşmaları çocukları Nobel Kimya Ödülü sahibi Prof. Dr. Aziz Sancar gibi bilime ve insanlığa önemli katkı sağlayabilecekleri konusunda daha da cesaretlendirecektir.
Bir sonraki STEM & Makers Fest/Expo, 25-26 Eylül 2021 tarihlerinde Kastamonu Üniversitesi'nde düzenlenecektir. Katılımın ücretsiz olduğu bu etkinliğe katılmak isteyen herkes kaydını aşağıdaki internet sayfasından yapabilir: www.stemandmakers.org

Vakti zamanında Eratosthenes`in çalıştığı gibi çalışmaya var mısınız? 22 Eylül
tarihinde öğle vakti çok basit malzemeler ile Dünya`nın çevresini ölçmeye hazır
olun.
Eratosthenes (M.Ö. 284 – 192) astronom, coğrafyacı, matematikçi ve filozof.
Aslında günümüzde STEM eğitim modelinin geçmişteki uygulayıcılarından. Yaptığı
deney ile Dünya`nın çevresini hesaplarken bugün bizim STEM eğitiminde yapmak
istediğimiz işlemleri yapmış. Matematik`te pisagorun yaptığı hesaplamaları,
astronomide yaptığı gözlemleri ve coğrafya bilgisini merak duygusu ile
harmanlayarak Dünya`nın çevresini hesaplamıştır. Hem de bugünkü ölçüme çok yakın
bir sonuç elde ederek. İnsanoğlu geçmişten günümüze bilim ve öğrenme konusunda
atalarının izinde gitmeye pek bir meraklı olsa gerek.
Kuzey Afrika`da dünyaya gelen ünlü bilim insanı İskenderiye ve Atina`da eğitim
almıştır. Aldığı bu eğitim, merakı ve hayran kalınası zekası sayesinde bilime
çok önemli katkılarda bulunmuştur. Matematikte bilinen en önemli buluşu asal
sayıların belirlenmesini sağlayan Eratosthenes Kalburu`dur. Bir diğeri de orta
orantılı problemin çözümü için tasarladığı bir hesap aletidir. Osmanlılar`ın
zatü`l-halak adını verdiği Armillary küre`yi tasarlayarak gökyüzündeki gök
cisimlerinin yeryüzündeki gözlemciye göre konumunu hesaplamaya çalışmıştır.
Astronomiye yaptığı birçok katkı Ay`da yer alan kraterlerden birine isminin
verilmesini sağlamıştır.
Eratosthenes Mısır`ın kuzeyinde İskenderiye kentinde yaşayan meraklı ve
araştırmacı bir bilim insanıdır. Güney Mısır`daki Syene kasabasındaki Aswan`da
yer alan bir kuyunun dibinde yaz gündönümünde gölge oluşmadığını duymuştu. Aynı
tarihte kendi yaşadığı yerde gölge boyu sıfırdan farklı idi. Aklına Aristo`nun
Dünya`nın şekli hakkında söyledikleri geldi. “Dünya yaklaşık bir küre
biçimindedir. Güneş ışınları dünyaya paralel doğrular boyunca gelirler.†Öyleyse
Güneş ışınları bu vakitlerde ekvatorda yer alan cisimlere dik olarak gelmekteydi
ve gölgeleri oluşmuyordu. Aynı tarihte kendi ülkesinde bulunan cisimlere Güneş
ışınları dik olarak gelmemekteydi ve gölge boyu sıfırdan farklı idi. Hemen
matematik bilgisini kullanarak güneşin geliş açısı ile bulunduğu yerin ekvatora
uzaklığını kullanarak bir hesaplama yapabileceği geldi aklına. Bunun için çok
hassas ölçümler yapmalı ve doğru zamanlar seçmeliydi.
Önce gece gündüz sürelerinin eşit olduğu gün dönümü vakitlerini belirledi. Bu
günün tam öğle vakti gölge boyunu ölçmek için 1 metrelik bir çubuk kullandı. Bu
çubuğu yere tam dik olarak yerleştirip gölge boyunu ölçtü.
Burda pisagorun hesaplamalarından faydalandı. Gölge boyunu kullanarak bir dik
üçgen oluşturdu. Bu üçgen matematiksel hesaplamalarda ona yardımcı olacaktı.
Çubuk, gölge boyu ve L uzunluğu ile oluşan üçgende tanjant değerlerini
kullanarak Güneş ışınlarının geliş açısının değerini tespit etti. Bu açı
yaklaşık 7.2 derece idi.
Daha sonra gölge boyunun sıfır olduğu Syene kasabasına olan uzaklığı belirledi.
Ve resimde yer alan detayı farketti. Güneşten gelen ışınların açısı ile şekilde
gördüğümüz- aswandaki kuyu ile eratosthenesin bulunduğu nokta arasının Dünya`nın
merkezinde yaptığı açının aynı olduğunu gördü. İşte burda yine geometri
bilgisini kullandı. Ve hemen bir oran orantı- matematiksel hesaplamalar –
yaparak Dünya`nın çevresini hesapladı.
İskenderiye`de Güneş ışınlarının yaptığı açı yaklaşık 7.2 derece idi, Aswandaki
kuyu ile Eratosthenes`in bulunduğu nokta arasının Dünya`nın merkezinde yaptığı
açının da 7.2 derece olacağını tespit etti. İskenderiye ve Aswan arasındaki
mesafeyi tespit ettikten sonra bu mesafenin 50(7.2x50=360 derece) katı Dünya`nın
kutuplardan çevresinin uzunluğunu verecekti. Mesafenin 5.000 stadia olduğu
tespit edildi. Stadia ,stadion veya stade (çoğul = stadyum) o zamanın ortak bir
uzaklık birimi idi. Ne yazık ki, stadion için evrensel, standart bir uzunluk
yoktu. Dolayısıyla, Eratosthenes`in hangi stadyumun ölçüsünü kullanıldığını tam
olarak bilmiyoruz ve bu nedenle çözümünün ne kadar doğru olduğundan emin
değiliz. Eğer 155 metre olan Yunan stadionunu kullandı ise çok doğru bir sonuç
elde etmiş olacaktı. 185 metrelik bir İtalyan stadionu ise %16 hatalı bir ölçüm
yapmıştı. Sonuç ne olursa olsun Carl Sagan`ın da dediği gibi ‘Eratosthenes`in
tek aracı sopa, göz, ayak ve beyindir; artı bir deney tadı. Bu aletlerle,
Dünya`nın çevresini, yalnızca birkaç yüzde hata ile yüksek hassasiyetle doğru
bir şekilde çıkardı. 2200 yıl önce böyle düşünmek çok güzel. - Carl Sagan.
250 000 stadia yani yaklaşık 46 260 km Eratosthenes`in neredeyse 2250 yıl önce
hesapladığı değer, bugün yüksek teknolojik aletler ile elimizde var olan değer
ise 40 024 km. 22 Eylül tarihinde Eratosthenes`in sahip olduğundan çok daha iyi
imkanlarla, biraz onun yaptığı işlem basamaklarınız izleyerek, biraz bugünün
teknolojisinden faydalanarak Dünya`nın çevresini ölçmeye ne dersiniz?
Detaylar aşağıdaki bağlantıda ;)
Bilimle kalın:https://eratosthenes.ea.gr/content/experiment
https://todaslascosasdeanthony.com/2012/07/03/Eratosthenes-earth-circumference/
https://www.matematikciler.com/8-sinif/matematik-konu-anlatimlari/1209-pisagor-teoremi-pisagor-bagintisi
https://tr.letgo.com/tr/i/altin-armillary-kuere-masa-dekor_31a441ee-cd55-43d7-afac-81c26018f129
https://www.erbaahavadis.com/bilim-ve-teknoloji/2-bin-yil-once-bulunan-gunes-saati-omude-h79446.html
https://blog.milliyet.com.tr/eratosthenes-dunyanin-cevresini-nasil-hesapladi-/Blog/?BlogNo=243368
https://www.bilimsenligi.com/eratosthenes-photo-competition.html
https://www.matematiksel.org/dunyanin-cevresi-2200-yil-once-nasil-hesaplandi/

İnsanoğlu var olduğu günden beri üzerinde yaşadığı Dünya`yı merak etmiş, onu
tanımaya, temel işleyiş mekanizmasını algılamaya ve kendi yaşamını
kolaylaştıracak şekilde onu kullanmaya çalışmıştır. Bu süreç, doğa bilimlerinin
ortaya çıkmasında ve gelişmesinde en büyük tetikleyici nedenlerden biri
olmuştur. Bu sürecin en önemli aktörlerinden biri olan Eratosthenes (M.Ö. 276),
bir çubuk ve çubuğun oluşturduğu gölge boyunu kullanarak Dünya`nın şeklini,
boyutlarını ve evrendeki konumunu günümüz modern teknikleriyle ölçülen değerlere
yakın sonuçlarla belirlemiştir. Geçmişten günümüze süregelen bu merak ve öğrenme
isteği; yaşadığımız gezegeni tanımamıza, belirli temel özelliklerini
öğrenmemize, dolayısıyla da bilimsel süreçlerin gelişmesine çok büyük katkılar
yapmıştır. Yine bu felsefeden yola çıkarak hazırlanmış olan ve Tübitak
tarafından desteklenen “Yaşadığım Gezegeni Öğreniyorum-V†projesi geçtiğimiz
haftalarda Samsun`da gerçekleştirilmiştir.
Projeye, Hacettepe STEM & Maker Lab ekibimizden; Tuğba ECEVİT ve Hande TÖLÜV
katılım sağlarken, Ağustos ayı boyunca 19 Mayıs Üniversitesi Türkiye`nin dört
bir yanından pek çok öğretmeni, öğretmen adayını ve ortaokul öğrencilerini
ağırlayarak onlarla birlikte gökyüzünün sırlarını araştırmışlardır.
Eratostenes`in ölçüm tekniklerinin yanı sıra, farklı ders içi etkinliklerin
paylaşıldığı, gökyüzü gözlemlerinin yapıldığı proje; keyifli bir tiyatro oyunu
ile sona ermiştir. Öncelikle projenin her aşamasında keyif almamızı ve eğlenerek
öğrenmemizi sağlayan Proje yürütücüsü sevgili Prof. Dr. Hüseyin KALKAN`a,
ardından ekipte yer alan tüm değerli hocalarımıza teşekkür ediyoruz. Umuyoruz
ki; devamında gerçekleştirilecek olan tiyatro, gözlem, oyun ve birçok
etkileşimli faaliyet sayesinde temel astronomiye karşı toplumumuzda bir heyecan
oluşturup, geniş bir öğrenci kitlesine yaygınlaştıracağız.

Yoğun iş temposunda kendine bile vakit ayıramayan ebeveynler, çocuklarıyla az
ilgileniyorlar. Fakat çocukların gelişimi için ebeveynlerinin önemli bir yeri
vardır. Çünkü çocuklar öğretmenlerinin yanı sıra evde anneleri ve babalarıyla
birlikte yeni şeyler keşfeder ve öğrenirler. Evde çocuklarınızla yapacağınız
bilimsel etkinlikler çocukların bilime yönelik ilgi ve meraklarını artırmakla
birlikte olumlu tutum geliştirmelerine de yardımcı olmaktadır. Ayrıca,
çocuklarınızla kaliteli vakit geçirebileceğiniz bu etkinlikler çocuklarınızın
fen derslerindeki kavramları anlamalarında da etkili olacaktır. Bu yüzden
ebeveynlere yardımcı olacak bilimsel-okuryazarlığı destekleyen evde kolaylıkla
yapabileceğiniz eğlenceli bilimsel aktiviteler paylaşmaktayız.
Bilimi Eve Getiren Aktiviteler 5: Şişede Kendi Tornadonuzu Yaratın!
Anahtar Kavramlar
• Tornado
• Girdap
• Kasırga
Su dolu bir şişenin boşaltılması ne kadar sürer?
Bir şişe suyu en hızlı şekilde nasıl boşaltabiliriz?
Sadece birkaç saniye içinde bir şişe suyun nasıl boşaldığını öğrendiğinizde
havanın ve suyun bilimsel özelliklerinden bazılarını da keşfetmiş olacaksınız.
Evde yapacağınız bu STEM aktivitesinde kapaklı bir boş şişe kullanarak önce bir
“tornado kapağı†tasarlayacaksınız. Sonra, tasarlayacağınız bu kapak sayesinde
şişenin içindeki suda bir girdap oluşturarak tornado modeli yapacaksınız. Bu
model, bir tornado girdabının nasıl oluştuğunu ve hareket ettiğini görmenizi
sağlayacak.
Gerekli Malzemeler
İki tane 1 litrelik boş şişe
Kapağı delmek için çivi
Çiviyi ısıtmak için ısıtıcı
Silikon yapıştırıcı
Bant
Ne yapıyoruz?
1- İki tane boş plastik şişe ile başlayın. Eğer küçük ellere sahipseniz küçük
boyutlu şişeleri tercih etmeniz faydalı olacaktır. İki şişeninde aynı boyutta
olduğundan emin olun.
2- Şişelerin kapaklarını şekilde görüldüğü gibi silikon yapıştırıcı yardımıyla
yapıştırınız. Daha sonra ısıttığınız çivi yardımıyla kapağın ortasında delik
açmanız gerekmektedir. Deliğin boyutu yaklaşık olarak bir kurşun kalem
genişliğinden biraz daha geniş olabilir.
3- Bir şişeye 2/3 oranında su doldurun ve hazırladığınız kapağı takın.
4- İkinci şişeyi hazırladığınız kapağın diğer ucuna takın. Su sızdırmaz hale
getirmek için şişeleri sıkıca kapattığınızdan emin olun. İki kapak arasında
açıklık varsa silikon yapıştırıcı kullanarak destekleyin.
5- Şişeyi hızlı bir şekilde çevirin ve dik olarak durması için bir masaya koyun.
Birkaç damla su alttaki şişeye akabilir ancak fazla değil. Şişeyi dairesel
hareketle sallamaya başlayın. Bir noktada bir büküm oluşacak ve su alttaki
şişeye spiral olarak akmaya başlayacak.
6- Sizce de oluşan bu girdap tıpkı bir tornado gibi görünmüyor mu?
7- Etkileyici bir mini tornado oluşturmak için birkaç deneme yapmanız
gerekebilir.
8- Şişeden şişeye suyun ne kadar sürede akacağını hesaplayın.
Bilimsel Sorgulama
1. Şişeleri döndürmeden üst şişedeki su alttaki şişeye ne kadar sürede akar?
2. Şişeleri döndürdükten sonra üst şişedeki suyun alttaki şişeye akması ne kadar
zaman alır?
3. Şişenin tamamına su doldursaydınız ne olurdu? Sizce neden şişeye 2/3 oranında
su koyulması tavsiye edilmiş olabilir?
4. Suyu bir şişeden diğerine en hızlı nasıl aktarabilirsiniz? Deneyerek karar
verin. Mesela sallamayı, döndürmeyi, sıkmayı deneyebilirsiniz. En hızlı yöntem
hangisi?
5. Aynı miktar su kullandığınız daha büyük şişe tercih etmiş olsaydınız bu durum
suyun diğer şişeye akma süresini nasıl etkilerdi?
6. Suya birkaç damla bulaşık deterjanı eklerseniz bu durum suyun diğer şişeye
akma süresini nasıl etkileyecektir?
7. Suya bir miktar bitkisel yağ ilave ederseniz nasıl bir fark olacaktır?
Ekstra Araştıralım
• İsteğe bağlı olarak suyu renklendirebilirsiniz ya da suya bir tutam parlatıcı
ekleyebilirsiniz.
• Suya bir damla bulaşık deterjanı ekleyerek deneyin. Bu sefer şişeden şişeye ne
kadar sürede su akacağını hesaplayın ve normal su ile elde ettiğiniz
verilerinizi karşılaştırın. Elde ettiğiniz sonuçlar bilimsel sorgulama kısmında
yer alan 6. soru için yaptığınız tahminlerinizi destekler nitelikte mi?
• Suya renkli lamba yağı ekleyerek de deneyi tekrarlayabilirsiniz.
• Farklı boyutlarda şişeler kullanmayı deneyin. Bunun zamanı nasıl
etkileyeceğini belirleyin. Şişeden şişeye ne kadar sürede su akacağını
hesaplayın.
• Hava ve su arasındaki farklı belirleyin.
Bunlar sadece birkaç fikir bunlarla sınırlı değilsiniz. Farklı değişkenleri
belirleyin ve deneyin. Unutmayın. Her test için bir defada yalnızca bir
değişkeni değiştirebilirsiniz. Örneğin, farklı büyüklükteki şişeleri test etmek
istiyorsanız diğer tüm faktörlerin aynı kalmasını sağlayın.
Bilimsel Görüş
Küvetten veya lavabodan suyun akışını izlediyseniz eğer daha önce bir girdap
gördünüz demektir. Bir girdap, sıvıların ve gazların merkez çizginin etrafında
sarmallar halinde hareket etmesine neden olan bir hareket türüdür. Şişeyi
dairesel hareketle döndürmek, mini bir kasırga gibi görünen bir su girdabı
oluşturur. Bu deneyde delikten su geçtiğinde yerçekiminin etkisiyle dairesel bir
hareket oluşmaktadır. Su, merkezkaç kuvveti nedeniyle girdabın çevresinde hızla
dönmektedir.
Girdap oluştuğunda alt şişedeki hava daha kolay üst şişeye taşınabilir. Bu
durum suyun akışını hızlandırır ve suyun alttaki şişeye kolayca akmasını sağlar.
Çünkü suyun akması alt şişeye akması için alt şişedeki havanın yukarı çıkması
gerekir.
Deneyi yaparken şişenin ortasına baktığınızda ortadaki “tornadonun gözüâ€
olarak bilinen deliği göreceksiniz.
Şişede girdap oluşturmazsanız eğer içerisindeki suyun aşağıdaki şişeye inmesi
daha fazla zaman alır.
Kuzey yarım kürede yer alan ülkelerde spiralin yönü sağa dönerek akarken güney
yarım kürede yer alan ülkelerde ise tam tersi yönde sola dönerek akmaktadır.
Spiral şeklinde akan su aşağı şişeye inerken de spiral olarak dönmeye devam eder
çünkü açısal momentumunu hemen kaybetmez.
Etkinlik Önerisi
9-10 Eylül 2017 tarihlerinde Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Kongre Merkezinde
3. sü düzenlenecek olan STEM & Makers Fest/Expo Festivalinde, Hacettepe STEM &
Maker Lab. Ekip üyesi Tuğba ECEVİT`in liderliğiyle yapılacak olan STEM & Makers
Lab. Uygulamaları Atölyesinde “Şişede Kendi Tornadonuzu Yaratın!†etkinliğinin
de yer aldığı çok sayıda etkinliğe yer verilecektir. 7`den 70`e herkes,
öğrencilerimiz, ebeveynlerimiz, öğretmenlerimiz ve akademisyenlerimiz
davetlidir.

Güneş tutulması doğanın en görkemli olaylarından biri olduğu için binlerce
yıldır insanlara heyecan verir. NASA 50 yılı aşkın süredir uzay aracı, roketler,
balonlar ve gözlem evleri ile evreni gözlemlemektedir.
Amerika Birleşik
Devletleri 21 Ağustos pazartesi günü doğanın en ilham verici manzaralarından
biri olan tam güneş tutulmasına tanıklık edecek. 21 Ağustos 2017 tarihinde
gerçekleşecek olan güneş tutulması ABD`den boydan boya geçecek. Bu tutulma, 1974
yılından beri ABD`de görülebilecek ilk Tam Güneş Tutulmasıdır. Space.com
verilerine göre, Güneş Tutulmasının süresi maksimum 2 dakika 40 saniye olacak.
Bu değerin 16 Temmuz 2186 yılında 7 dakika 29 saniye `ye yükselerek rekor değere
ulaşması tahmin ediliyor.
Tablo 1: Güneş tutulmasının görüleceği yerlerde tutulmanın
başlama ve bitiş saatleri
Şekil 1: Tam güneş tutulmasının Dünya- Güneş-Ay
geometrisini gösteren diyagram
Güneş`in çapı yaklaşık 1,39 milyon km ve yaklaşık Dünya`ya 149,6 milyon km
uzaklıktadır. Ay`ın çapı 3474 km ortalama 384,400 km uzaklıktadır.
Dünya, güneş sistemimizdeki gezegenler arasında eşsiz midir? Başka
gezegenlerde hayatta kalabilirsek ne görebiliriz?
Bir bakıma Dünya gezegenler arasında benzersizdir. Gökyüzünde Güneş ile aynı
boyutta görünen bir Ay`a sahiptir. Güneş ve Ay`ın Dünya`ya olan uzaklığı aynı
olmadığı için büyüklüklerini neredeyse aynı olarak görmekteyiz. Yani, Ay
Güneş`ten yaklaşık 400 kere daha küçüktür fakat bize Güneşten 400 kere daha
yakın olduğu için gökyüzünde ikisi de aynı büyüklükte gözükürler.
Güneş Tutulması, Ay`ın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel
koşulların sağlanması durumunda meydana gelir. Tutulmanın olabilmesi için,
Güneş, Ay ve Dünya aynı doğrultuda olmalıdır. Tutulma Güneş, Dünya ve Ay
birbirine hizalandığında gerçekleşir. Biri diğerinin görünüşünü engeller ve
gölge oluşturur. Bilindiği üzere bir yıl içerisinde 12 ay vardır. Yani Ay, Dünya
etrafında yılda 12 kez dolanır. Dolayısıyla, eğer Ay`ın yörünge düzlemi
Dünya`nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana
gelebilirdi. Fakat Ay`ın yörünge düzlemi ile Dünya`nınki arasında yaklaşık 5° 9`
lık bir açı olduğu için Dünya, Ay ve Güneş, Ay`ın Dünya etrafındaki her
dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Böylece her ay bir Güneş
tutulması oluşmaz. Bir yılda en az iki, en çok beş Güneş tutulması meydana
gelebilir.
Güneş ve Ay olmak üzere iki farklı tutulma türü vardır. Ay tutulması gece
meydana gelir ve Dünya Güneş ile Ay arasında olur. Ay`a gölge düştüğünde meydana
gelir. Bir ay tutulması genellikle birkaç saat sürer. Ay`ın büyüklüğü
Dünya`nınkinden çok küçük olduğundan, Dünya`nın tamamı Güneş ve Ay diskinin dış
teğetlerinin oluşturduğu gölge konisinin içine girmez. Bu nedenle bir Güneş
Tutulması Dünya üzerinde ancak belirli bölgelerden görülebilirken Ay
Tutulması`nda durum böyle değildir. Ay tutulması o anda gece olan yerlerin
tümünden gözlenebilir.
Güneş Tutulması Türkiye`den izlenebilecek mi?
Türkiye`de güneş tutulmasını izlemek isteyenler 30 Nisan 2060 yılına kadar
beklemesi gerekiyor. Fakat NASA`nın kurmuş olduğu NASA eclipse web sitesinden
canlı olarak 21 Ağustos 2017`de gerçekleşecek Tam Güneş Tutulmasını
izleyebilirler.
Hayvanların tam güneş tutulması sırasında davranışları gerçekten değişiyor mi?
Evet. Gün ışığı birkaç dakika alacakaranlığa dönüştüğünde kuşlar ve hayvanların
garip bir şekilde davrandığına dair birçok rapor var.
Neden tutulmalar her yeniayda görülmüyor?
Çünkü Güneş ve Ay`ın gökyüzünde tümüyle aynı yolu izlememektedirler. İkisinin
yörüngesi birbiriyle küçük bir açı yapar ve genellikle Ay Güneşi geçer. Güneş`in
biraz üstünde ya da altında bir yörüngede yol alır. Yalnızca ikisinin
görüngeleri çalıştığı zaman Ay Güneş`in önüne gelir. Böyle iki kesişme noktası
ya da düğüm vardır.
Bir sonraki Güneş Tutulması ne zaman olacak?
Bir sonraki güneş tutulması 15 Şubat 2018`de gerçekleşecek ve Antarktika ile
Güney Amerika`dan görünen kısmi bir güneş tutulması olacaktır.
Tam güneş tutulmasının ilk fotoğrafı ne zaman çekildi?
Tam Güneş Tutulmasının ilk fotoğrafı 27 Temmuz 1851 yılında Johann Julius
Friedrich Berkowski tarafından çekildi.
Güneş tutulmalarını güvenli bir şekilde nasıl izleyebilirim?
Tutulmalar inanılmaz bir deneyimdir. Ancak onları güvenle görüntülemek
önemlidir. Ev yapımı filtreler veya sıradan güneş gözlüğü, hatta çok karanlık
güneş gözlüğü Güneş`e bakmak için güvenli değildir. Güneşe bakmanın tek güvenli
yolu “tutulma gözlükleri†veya özel amaçlı güneş filtreleridir. Kullanmadan önce
mutlaka filtrenizi muayene edin. Çizilmiş veya hasarlıysa atın. Filtre üzerine
yazılan veya ambalajında bulunan talimatları okuyun ve uygulayın. Güneşe
filtrelenmemiş bir kamera, teleskop, dürbün veya diğer optik aygıtlar ile
bakmayın. Benzer şekilde tutulma gözlüğü kullanırken bir kamera, bir teleskop,
dürbün ya da başka herhangi bir optik aygıt aracıyla Güneşe bakmayın. Yoğun
Güneş ışınları filtreye zara vererek gözünüzde ciddi yaralanmaya neden olur.
Güneş tutulması doğanın en görkemli olaylarından biridir. Bu basit kuralları
izleyerek manzaranın keyfini çıkarabilirsiniz.
STEM Kariyeri & Astronomi
Tam Güneş tutulması önemli bir astronomik olaydır ve her yaştan insanın
dikkatini çeker. Tam güneş tutulması hakkında heyecanlı ve daha fazla öğrenmeye
ilgi duyan öğrenciler ilgili STEM kariyer bilgilerini keşfedebilirler.
Astronom: Gökbilimciler büyük düşünüyor. Güneş`in Ay`ın, gezegenlerin,
yıldızların, gökadaların ve aralarındaki her şeyin doğasını anlamak istiyorlar.
Bir gökbilimcinin çalışması, bilimsel olarak veri toplama ve enstrümanlardan
gelen verileri analiz etmek ve kozmik nesnelerin doğası hakkındaki kuramlar
oluşturma ya da uzay uçuşu, navigasyon ve uydu iletişimi sağlama.
Bir gökbilimci ne yapar? Bir gezegenin, atmosferinin ve aylarının
bileşimini belirler. Galaksilerin nasıl oluştuğunu ve merkezlerinde süper güçlü
kara deliklerin yaşayıp yaşamadığını araştırır. Dünya`yı etkileme potansiyeline
sahip kuyruklu yıldızlar ve asteroitler bulmak için hassas radyo teleskopları
kullanır. Başka bir gezegene ya da aya yolculuk planlar ve misyonunu halka
açıklar.
Temel gereksinimler: Merak, hayal gücü, soyut kavramları
görselleştirme becerisi, güçlü matematik ve analitik beceriler
Matematiksel yetenekler, problem çözme ve analitik beceriler, meraklı zihin,
hayal gücü, inisiyatif astronomide kariyer planlayan herkes için önemlidir.
Fizikçi: Fizikçi tüm evrenin ve içindeki her şeyin doğasını anlamak
için büyük bir amacı vardır. Bu amaca ulaşmak için, dünyada ve evrende görülen
doğal olayları gözlemleme ve ölçmek ve daha sonra bu fenomenin neden oluştuğunu
açıklamak için matematik kullanarak teori geliştirir.
Temel gereksinimler: Merak, hayal gücü, inisiyatif, güçlü matematik,
problem çözme ve analitik beceriler
Bilimsel düşünme ve sorgulama
Güneş tutulması için siz de heyecanlı mısınız? Peki bu sizi neden
heyecanlandırıyor?
Tutulma neden sadece birkaç dakika sürer?
Tutulma sırasında Dünya`ya ne olur?
NASA, 21 Ağustos 2017 tarihinde gerçekleşecek olan bu inanılmaz etkinliğe
rehber olmak için bir web sitesi hazırladı. Orada birçok kaynağa erişmeniz
mümkün. Ayrıca Total Solar Eclipse 2017 mobil uygulamalarını inceleyebilirsiniz.
Güneş ve Ay tutulmalarının ötesinde Mars 31 Temmuz 2018`de Dünya`ya en yakın
geçişini yapacak. 31 Temmuz 2018`de Mars Dünya`dan 57,590,630 km uzaklıkta
olacak. Ajandanıza şimdiden not etmeyi unutmayın.

Türkiye Kimya Derneğinin de üyesi olduğu “Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC)†kongrelerinden biri olan 46. Dünya Kimya Kongresi, 9-14 Temmuz tarihleri arasında Brezilya`da gerçekleştiriliyor. 3000`den fazla kişinin katıldığı kongrenin davetli konuşmacıları arasında 2016 Nobel Kimya ödülü sahiplerinden Sir J. Fraser Stoddart bulunmakta. Fransız Jean Pierre Sauvage, İskoçyalı James Fraser Stoddart ve Hollandalı Bernard Feringa, “Moleküler Makinelerin sentezi ve tasarımı†üzerine yaptıkları çalışmalar sonucunda dünyanın en küçük makinesini icat ederek 2016 Nobel Kimya ödülüne layık görülmüşlerdi.
Saç telinden bin kat daha ince olan bu makinelerin etkisi, vakti zamanında mikroçiplerin hayatımıza yaptığı kadar büyük olabilir. Örneğin bir gün bu mini makineler insan vücudunda çalışmaya giderek insan vücudunda doğrudan kanserli hücrelere ilaçlar verebilecekleri veya belirli bir doku alanını hedef alabilecek şekilde geliştirilebileceklerini tahmin ediyorlar. Bu yöntem mükemmel uygulandığında kemoterapinin hastanın sağlıklı hücrelerine yaptığı zararı büyük ölçüde azaltacaktır.
Bu mini makineler ayrıca herhangi bir semptom göstermeden önce hastalığı tespit etmek için kullanılabilirler. Moleküler makinelerle ilgili yapılan son araştırmalar, kanserli hücrelerin öldürülmesinin veya tıbbi nedenlerden ötürü moleküllerin taşınmasının yanı sıra bir gün herhangi bir semptom görülmeden önce hastalığı tespit etmek için vücuda yerleştirilebilecek bir moleküler bilgisayarın tasarımına yol açabileceğini ileri sürmektedirler.
Nobel Komitesi, bu buluşun potansiyelinin inanılmaz derecede olduğunu ve sağlık, enerji ve sanayi gibi sektörler için çok önemli bir anlam ifade ettiğini dile getirdi.
IUPAC`ın 46. Dünya Kimya Kongresinde bu buluşun paydaşlarından olan Sir J. Fraser Stoddart bu önemli buluşu nasıl gerçekleştirdiklerini anlatmanın yanında akademik dünyada ve yaşamda başarılı olabilmek için aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi konusunda bazı önerilerde bulundu.
Akademik dünyada başarılı olabilmek için:
* Araştırma kadar öğrencilerin eğitiminede önem vermek,
* Öğrencilerin araştırmalarında sorumluluk almalarına fırsat vermek,
* Öğrencilerinizi kendinizden daha öncelikli düşünmek,
* Öğrencilerinize iyi ve kötü günde (öğrenme sürecinde zorlandığında) destek olmak,
* Az dikkat çeken ya da henüz üzerinde çalışılmamış bir araştırma konusu üzerinde ilerlemek,
* Araştırma sürecinin yavaş ilerlediğini (zaman aldığını) farkında olmak,
* Bir buluşun ne kadar önemli olduğunu takdir edebilmek,
* Araştırma sürecinin nasıl yönetileceğini anlamak,
* Proje ve bilimsel makalelerin yazımında en etkin yol ve yöntemleri kullanmak,
* Sözlü ve yazılı sunumlarda standartları çok yüksek tutmak,
gerekir.
* Bir at kadar dayanıklı olmalı,
* Bir fil kadar gizlenebilmeli
* Bir bal arısı kadar etik ilklere uyarak çalışmalısınız.
Hayatta başarılı olmak için ise:
* İnsanların size nasıl davranmalarını istiyorsanız sizde onlara öyle davranın.
* Kendinizden daha genç insanlara karşı saygılı olun.
* Farklı etnik ve kültürel geçmişlerden gelen kişilere eşit davranın.
* Diğer kişilerin aleyhinde konuşmayın.
* Söz ağzınızdan çıkmadan önce bir kere daha düşünün.
* Aynı “köyâ€de yaşadığımızın farkına varın.
* Almaktan çok vermek için hazırlıklı olun.
* Çevrenizdeki kişilere destek olun.
* Hazır, istekli ve övgülü olun.
* Önünüze çıkacak fırsatları değerlendirebilecek kadar hazırlıklı olun.
* "Başarının sırrı, başarısızlık durumunu yönetebilmede gizlidir…†Noel Coward
Sir J. Fraser Stoddart, IUPAC konferansına katılan Türkiye Kimya Derneği başkanı Prof. Dr. Bahattin Yalçın, IUPAC Kimya Eğitimi Komitesi başkanı Prof. Dr. Mustafa Sözbilir, Yeditepe Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma Grubu başkanı Prof. Dr. Mustafa Çulha ve Hacettepe Üniversitesi STEM & Maker başkanı Doç. Dr. Gültekin Çakmakcı ile sohbet ederken çok sayıda Türk öğrenci yetiştirdiğini ve bu bilim insanlarının alanlarında çok başarılı olduklarını ifade ederek ilerleyen yıllarda Türkiye`ye gelmekten mutluluk duyacağını dile getirdi.

Her bilim insanı, kâşif, araştırmacı, mühendis ve doktor şüphesiz insanlığa
büyük katkılarda bulunmuştur. Ama acaba kaçının hayat hikâyesini, buluşlarını ve
çalışmalarını ayrıntılı olarak biliyoruz?
Bugün sizlerle bu önemli insanlar hakkında yapılmış en iyi 20 biyografik filmi
paylaşacağız. Listemizin her hangi bir sıralama gözetmediğini belirtmek isteriz.
Bakalım siz hangilerini izlemek için sabırsızlanacaksınız.
1-SOSYAL AĞ ( THE SOCİAL NETWORK) (2010)
IMDB puanı: 7.7
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 120 Dak.
Yönetmen: David Fincher
Oyuncular: Justin Timberlake , Andrew Garfield , Jesse Eisenberg , Malese Jow ,
Brenda Song
Konusu: The Social Network, Facebook `un kurucusu Mark Zuckerberg`in hayat
hikâyesini ve ünlü sosyal paylaşım sitesinin kurulma aşamalarını anlatıyor.
2- EİNSTEİN VE EDDİNGTON (EİNSTEİN AND EDDİNGTON) (2008)
IMDB puanı: 7.4
Tür: Biyografi
Süre: 94 Dak.
Yönetmen: Philip Martin
Oyuncular: David Tennant, Richard McCabe, Patrick Kennedy, Ben Uttley
Konusu: Einstein`ın Genel Görelilik teorisinin gelişimini ve onun teorisini
deneysel olarak kanıtlayan İngiliz bilim insanı Sir Arthur Eddington ile
ilişkilerini açıklayan bir drama
3 - E=m.c2 (2005)
IMDB puanı: 7.8
Tür: Biyografi
Süre: 120 dk.
Yönetmen: Gary Johnstone
Oyuncular: Andrew Callaway, Andy Crabbe, Daniel D`Alessandro, Brendan Fleming
Konusu: Einstein`ı büyük üne kavuşturan bilimsel keşfi anlatan bir belgesel.
4 – SHACKLETON (2002)
IMDB puanı: 7.7
Tür: Biyografi , Dram , Macera
Süre: 206 Dak.
Yönetmen: Charles Sturridge
Oyuncular:Kenneth Branagh , Kevin McNally , EmbethDavidtz , Ron Donachie , Danny
Webb
Konusu: 20. yy başlarında yaptığı Antarktika keşifleriyle tanınan İrlandalı -
İngiliz kâşif Sir Ernest Henry Shackletonın 1914 yılında Endurance gemisiyle
yaptığı zorlu seferin hikayesini anlatan bir biyografi
Â
5- AGORA (2009)
IMDB Puanı:7.2
Tür: Dram , Macera , Tarih
Süre: 127 Dak.
Yönetmen: Alejandro Amenábar
Oyuncular:Rachel Weisz , Oscar Isaac , Max Minghella , Rupert Evans , Amber Rose
Revah
Konusu: Tarihin gördüğü en etkileyici ve ilgi çekici, adını matematikçi, filozof
ve astronom olarak tarihe yazdıracak kadar zeki bir kadın. Ve ne trajiktir ki
ölümüyle bile unutulmayacak bir kadın. Tarihin unutulmazları arasına giren
İskenderiyeli Hypatia ve yaşamı.
Â
6- JOBS (2013)
IMDB Puanı: 5.9
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 122 Dak.
Yönetmen: Joshua Michael Stern
Oyuncular: Ashton Kutcher , Josh Gad , J.K. Simmons , James Woods , Dermot
Mulroney
Konusu: Teknoloji mucidi olarak anılan 2011 yılında hayatını kaybeden Steve
Jobs`un hayalleri, hayallerine kavuşması ve her şeyini kaybetse bile yılmadan
nasıl devam ettiğini anlatan bir film.
7- SİSTEKİ GORİLLER ( GORİLLAS İN THE MİST)(1988)
IMDB Puanı: 7.0
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 129 Dak.
Yönetmen: -
Oyuncular: Sigourney Weaver , Iain Glen , Bryan Brown , Michael J. Reynolds ,
Julie Harris
Konusu: Bu güzel drama, antropolog Dian Fossey`nin (Sigourney Weaver) gerçek
hikâyesine dayandırılarak filmleştirilmiştir. Fossey şans eseri Afrika`nın
derinliklerinde nadir bulunan dağ gorilleri üzerine çalışmaya başlamıştır ve
onlarla ilişki kurmayı öğrenmektedir. Ama artık akademik ilgisinin ötesinde
gorillerle ilgi duymakta ve hayatını tehlikeye atma pahasına hayvan tüccarlarına
ve yasak avcılık yapanlara karşı mücadele etmektedir.
8- TEMPLE GRANDİN (2010)
IMDB Puanı: 8.3
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 107 Dak.
Yönetmen: Mick Jackson
Oyuncular: Claire Danes , Julia Ormond , Catherine O`Hara , David Strathairn ,
Charles Baker
Konusu: Temple Grandin (d. 29 ağustos 1947), Amerikalı hayvan bilimi uzmanı ve
Colorado Devlet Üniversitesi`nde profesör, yazar, otizm aktivisti olan cesur bir
kadının çevresine verdiği dersi anlatan bir film.
9- AKIL OYUNLARI ( A BEAUTİFUL MİND) (2001)
IMDB Puanı: 8.2
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 135 Dak.
Yönetmen: Ron Howard
Oyuncular: Russell Crowe , Jennifer Connelly , Paul Bettany , Josh Lucas , Adam
Goldberg
Konusu: John Forbes Nash Jr., genç yaşında geliştirdiği kuramlarla matematik
dünyasının bir numaralı ismi haline gelir. Fakat kısa süre içerisinde bencilliği
ve kendine olan aşırı güveni sonucunda oluşan kişisel problemleri ile baş edemez
duruma düşer. Dâhilik ile delilik arasındaki ince çizgiyi anlatan bir biyografi
10- PATCH ADAMS (1998)
IMDB Puanı: 6.7
Tür: Biyografi , Dram , Komedi
Süre: 115 Dak.
Yönetmen: Tom Shadyac
Oyuncular: Robin Williams , Philip Seymour Hoffman , Bob Gunton, Monica Potter ,
Michael Jeter
Konusu: Yaşanmış bir hayat hikâyesinden alınmıştır. İntihar eğilimli biri olarak
girdiği akıl hastanesinde gördüklerinden sonra Hunter `Patch` Adams (Robin
Williams), çıktıktan sonra tıp fakültesine öğrenci olarak girer. Okulda başarılı
bir öğrenci olmasına karşın, ideallerinden dolayı hocalarından tepki görür.
Amacı `hayata renk katarak` mizah yoluyla tedaviye katkıda bulunmaktır.
11- ONURLU BİR ADAM ( MAN OF HONOR) (2010)
IMDB Puanı: 7.2
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 129 Dak.
Yönetmen: George Tillman Jr.
Oyuncular: Charlize Theron , Robert De Niro , Cuba Gooding Jr. , Tyler Posey ,
David Conrad
Konusu: Amerika`nın ilk engelli Afrika-Amerika asıllı dalgıcı ve onu yetiştiren
adamın hikâyesi
12- ENIGMA ( THE IMITATION GAME) (2014)
IMDB Puanı: 8.1
Tür: Biyografi , Dram , Gerilim
Süre: 113 Dak.
Yönetmen: Morten Tyldum
Oyuncular: Keira Knightley , Benedict Cumberbatch , Mark Strong , Matthew Goode
, Charles Dance
Konusu: Filmde, 2. Dünya Savaşı sırasında Almanların şifreli haberleşmelerinin
kodlarını çözen Alan Turing`in Nazileri durdurma başarısı anlatılıyor.
13- MAVİ BEBEK SENDROMU(SOMETHİNG THE LORD MADE) (2004)
IMDB Puanı: 8.3
Tür: Biyografi
Süre: 110 Dak.
Yönetmen: Joseph Sargent
Oyuncular: Alan Rickman, Yasiin Bey, Kyra Sedgwick
Konusu: Büyük Buhran sırasında başlayan, cerrah Alfred Blalock ile siyahî
asistanı Vivien Thomas`ın 34 yıllık ortaklıklarının hikayesi. İlk başta hademe
olarak işe alınan Thomas, el becerisi ve kardiyolojiye duyduğu ilgi sayesinde
Cerrah Blaloc`un araştırmalarının önemli bir parçası haline geliyor. Ancak
dönemin ırkçı yaklaşımı Thomas`ı oldukça zorluyor.
14- ZEKA PIRILTISI (FLASH OF GENİUS) (2008)
IMDB Puanı: 7.0
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 119 Dak.
Yönetmen: Marc Abraham
Oyuncular: Dermot Mulroney , Lauren Graham , Greg Kinnear , Aaron Abrams , Alan
Alda
Konusu: Robert Keans`ın yaşam öyküsünü anlatan film. Otomobil üreticileri
yağmurda da araba kullanmayı sağlayacak bir çözüm aramaktadırlar ve bu çözüm
Robert Kearns`ın bulduğu "silecek" tir. Kendi halinde bir üniversite hocası olan
Kearns bu buluşuyla bir anda zengin olabileceğini fark eder.Tabii bunda,
buluşuna aşırı ilgi gösteren Ford`un da payı büyüktür.
15- HER ŞEYİN TEORİSİ (THE THEORY OF EVERTHİNG) (2014)
IMDB Puanı: 7.7
Tür: Biyografi , Dram
Süre:123 Dak.
Yönetmen: James Marsh
Oyuncular: Eddie Redmayne , Felicity Jones , Charlie Cox , Emily Watson , David
Thewlis
Konusu: Ünlü İngiliz fizikçi ve bilimadamı Stephen Hawking`in kariyerinin ilk
yıllarına, fiziksel kapasitesini giderek düşüren ALS hastalığının aşamalarına ve
ilk eşi Jane Wilde ile ilişkisine odaklanan Her Şeyin Teorisi filmi, sinema
dünyasının en önemli ödüllerinde birçok adaylık kazandı. Özellikle Eddie
Redmayne`in müthiş Hawking performansı, izleyiciler tarafından büyük takdir
topladı. Film, Türkiye`de 27 Şubat 2015`te gösterime girmişti.
16- YARATILIŞ (CREATİON) (2009)
IMDB Puanı: 6.7
Tür: Biyografi , Dram
Süre: 108 Dak.
Yönetmen: Jon Amiel
Oyuncular: Jennifer Connelly , Paul Bettany , Benedict Cumberbatch , Toby Jones
, Jeremy Northam
Konusu: Darwin`in 1859`da yayımlanan başyapıtı Türlerin Kökeni Üzerine adlı
kitabını hazırlama sürecinde inanç ile bilimsel gerçeklik arasında ‘Tanrı mı,
evrim mi? sorusu içinde yaşadığı ikilemleri ve 10 yaşındaki kızını kaybetmesinin
öyküsünü konu ediyor.
17-LOUİS PASTEUR`ÜN HİKÂYESİ ( THE STORY OF LOUİS PASTEUR) (1936)
IMDB puanı: 7.4
Tür: Biyografi
Süre: 87 Dak.
Yönetmen: William Dieterle
Oyuncular: Donald Woods , Josephine Hutchinson , Anita Louise , Paul Muni
Konusu: Fransız mikrobiyolog Louis Pasteur`un alanına getirdiği devrimi anlatan
bir biyografi filmi
18- GİZLİ SAYILAR (HİDDEN FİGURES) (2016)
IMDB puanı: 7.8
Tür: Dram, Biyografi
Süre: 127 Dak.
Yönetmen: Theodore Melfi
Oyuncular: Taraji P. Henson , Octavia Spencer , Janelle Monáe , Kevin Costner ,
Kirsten Dunst
Konusu: Katherine G. Johnson, Dorothy Vaughan ve Mary Jackson tarihin
anlatılmayan hikâyelerinden birine sahiptir. Uzay ve bilimlerinin
derinliklerindeki sorunları müthiş zekâlarıyla çözmeye çalışan bu kadınlar
gelmiş geçmiş en önemli NASA operasyonlarından birinde de büyük rol
oynayacaklardır. Dünya yörüngesine çıkan ilk Amerikalı astronot John Glenn`in
bütün dünyayı heyecana boğan operasyondaki her adımı bu 3 zeki bilim kadınının
yardımıyla olacaktır.
19- TEHLİKELİ İLİŞKİ (A DANGEROUS METHOD) (2011)
IMDB puanı: 6.5
Tür: Biyografi , Dram , Gerilim , Psikolojik
Süre: 99 Dak.
Yönetmen: David Cronenberg
Oyuncular: Keira Knightley , Viggo Mortensen , Michael Fassbender, Vincent
Cassel , Sarah Gadon
Konusu: Freud ve öğrencisi Jung`un ilişkisi çerçevesinde psikanalizin doğuş
sürecini ve bu iki büyük ismi karşı karşıya getirecek olan 18 yaşındaki genç
kadın Sabina`nın öyküsünü anlatıyor.
20- KALIPLARI KIRMAK (BREAKİNG THE MOULD) (2009)
IMDB puanı: 7.0
Tür: Dram , Tarih
Süre: 80 Dak.
Yönetmen: Peter Hoar
Oyuncular: Dominic West , Joe Armstrong , Sam Heughan , Denis Lawson , Oliver
Dimsdale
Konusu: İngiltere`de bir grup bilim insanı, hükümet yetkilisi ve ilaç şirketi
temsilcileri bir ilaç üzerinde karar vermek amacıyla toplanmıştır. Bu ilaç,
tıpta büyük bir devrim yaratacak olan penisilindir. Herkesin gözü bu maddenin
mucidi Alexander Fleming`in (Denis Lawson) üstündedir. Tıbbı değiştirecek bir
ilaç ve onu keşfeden bilim insanları. Penisilinin bilinmeyen hikâyesi

a1, a2, a3, a4, a5, a6, a7 dizisi 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 dizisinin bir permütasyonu (elemanlarının yer değiştirmesi) olmak üzere...

Seyahat etmek, çoğu kişi için bir
tutkudur. Daha önce hiç görmediğiniz bir kültüre adım atmak, yeni insanlar
tanımak, farklı yemekler tatmak... Elbette merak ve öğrenme güdüsünü seyahatle
birleştirmenin sınırsız sayıda yolu vardır. Ancak bugün, merakımızın bizi sürüklediği yolda en doğru
yerlere seyahate başlıyoruz: “Bilim†ve “ Seyahat†sözcüklerinin uyumla
birleştiği “BİLİM MERKEZLERİâ€ne...
Bu yazımızda ,dünyadaki en önemli
bilim müzelerinden ve merkezlerinden bazılarını inceleyeceğiz. Yolculuğa hazır mısınız?
Dünyanın dört bir yanına uçuş için kemerlerinizi bağlayın!1-Natural
History Museum, London, United KingdomLondra Tabiat Tarihi Müzesi
Londra tabiat tarihi müzesi, fosil koleksiyonu ile ün
salmış bir müze. İçeriğinde pek çokÂ
dinozor, hayvan ve bitki fosilinin yanı sıra, zengin mineral ve doğal kaynak
örnekleri de içermekte. 1881 yılında kurulan müzenin, yılda 5 milyondan fazla
ziyaretçi ağırladığı bilinmekte. Müzenin en
çok ilgi geçen bölümü deprem simülasyonu. 2- Science
Museum, London, United Kingdom
Londra Bilim Müzesi, Londra,
İngiltereEğlenceli ve eğitici bilimsel içeriklerin bulunduğu, farklı simülatörlerle çocukların uzay uçuşlarını deneyimleyebileceği, içinde tıp tarihinden, farklı tarihi saatlere kadar pek çok farklı içeriği barındıran muhteşem bir müze... İçeriğinde yaparak yaşayarak öğrenmeye dair farklı aktivitelerin yanı sıra, 3D IMAX sinema da bulunuyor va farklı seanslarla bilimsel film gösterimi yapılıyor.Web Sayfası: https://www.sciencemuseum.org.uk/3. National Air and Space Museum, Washington D.C., United StatesUluslararası Uzay Ve Havacılık Müzesi,Washington, AmerikaHavacılık ve uzay tarihine ilişkin en zengin arşivi barındıran müze. Yılda yaklaşık 6.7 milyon ziyaretçiyi ağırlıyor. İçerisinde kendinizi sanki havacılık ve uzay konusunda bir zaman tünelinde gibi hissediyor ve gerçekten uzaydan getirilmiş farklı objeleri görüp inceleyebiliyorsunuz.Web Sayfası: https://airandspace.si.edu/4. The Exploratorium, San Francisco , California, United StatesExploratorium, Kaliforniya, AmerikaBazı bilim merkezleri bilimi gözlerinizin önüne serer bazıları ile parmaklarınızın ucuna sunar. Exploratorium ise ikinci türden... Burada robotlar tasarlayıp programlayabiliyor, bir inek gözünün kısımlarını inceleyebiliyor ve farklı sorgulama odaklı atölyelere katılabiliyor, görsel yanılgılarda kendinizi kaybedebiliyorsunuz...Web Sayfası: https://www.exploratorium.edu/5. Boston Childrens Museum, Boston, MA, United StatesBoston Çocuk Müzesi, Boston, AmerikaYaparak yaşayarak öğrenmenin gücünü temel alan müzede, marangozluktan tutun da kuvvet ve hareket ilkelerini temel alan oyun düzeneklerine, tırmanma platformlarından, japon stili tasarım sergilerine pek çok uyarıcı mevcut.Web Sayfası: https://www.bostonchildrensmuseum.org/6. Ontario Science Centre , Toronto, CanadaOntario Bilim Merkezi, Toronto, KanadaDoğal deneyimler yoluyla br keşif yolculuğuna çıkmak isterseniz tam doğru yerdesiniz... Davincinin buluşlarını hayata geçirmek mi istiyorsunuz? Ya da kendinizi harry potter fi,lminin içinde hissetmek? Ünlü MYTHBUSTERS televizyon programının keşiflerine dalmak?  Müzikle bilimin eşsiz buluşmasına şahit olmak... Hepsi Ontario bilim merkezinde sizi bekliyor. Web Sayfası: https://www.ontariosciencecentre.ca/7. Powerhouse Museum , Sydney , AustraliaPowerhouse Müzesi, Sidney, AvustralyaMühendisliğe ve fiziğe meraklıysanız bu müze tam size göre... Geçmişten günümüze farklı alanlardaki mühendislik sistemlerini inceleyebilmenin yanı sıra, manyetizma, elektrik, hareket ve duyulara ilişkin çok farklı deneyler ile karşı karşıya kalacaksınız. Web Sayfası: https://www.powerhousemuseum.com/8. Royal Observatory in Greenwich  ,Greenwich  , EnglandGreenwich gözlemevi, Greenwich, İngiltereHani şu coğrafya kitaplarında hep adını duyduğumuz, “Greenwich gözlemevi†var ya; işte tam ondan bahsediyoruz. Meridyenlerin başlangcında, tam sıfır noktasında bir fotoğraf çektitebilir,  büyük bir teleskopla gözlem yapabilir ve gözlem müzesini gezebilir, farklı astronomik saatlerin nasıl yapıldığını inceleme fırsatı bulabilirsiniz.Web Sayfası: https://www.rmg.co.uk/royal-observatory9. Computer History Museum, Mount View, California, USA Bilgisayar Tarihi Müzesi, Kaliforniya, Amerika 1996 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde kurulan bir müzedir. Bilgisayar tarihi ve bilgisayar teknolojilerinin toplum üzerine etkisi üzerine adanmış silikon vadisinde bulunan bu müzeyi özellikle teknoloji sevenlerin görmesini öneriyoruz. Web Sayfası: https://www.computerhistory.org
Dünyanın En İyi Bilim Merkezleri-2 makalesine ulaşmak için
tıklayınız.

Ankara`da üç yıldır düzenlenen ve ilk günden itibaren Türkiye`nin en geniş katılımlı STEM festivali olan STEM Makers Fest Expo 2018`in ilk günlerinde Kocaeli halkıyla buluştu. Etkinlik, Kocaeli Bilim Merkezi‛nde Milli Eğitim Bakanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Kocaeli Bilim Merkezi, Hacettepe STEM Maker Lab, Nesibe Aydın Okulları, Texas Instruments ve Mühendis Çocuk işbirliği ile gerçekleştirildi.
6 Ocak`ta Kocaeli Bilim Merkezinde gerçekleştirilen etkinliğe konuşmacı olarak Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Doç. Dr. M. Hilmi Çolakoğlu, Vali Yardımcısı Ahmet Büyükçelik, Kocaeli Belediye Başkan Yardımcısı Zekeriya Özak, Kocaeli İl Milli Eğitim Müdürü Fehmi Rasim Çelik, Türkiye Genç İş adamları Derneği Başkanı Ali Yücelen ve TOBB üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Selçuk Tunalı ve alan ile ilgili çeşitli akademisyenler katıldı.
Etkinlik sırasında öğretmenler, öğrenciler ve tüm halk için gerçekleştirilen atölyeler robotik, kodlama, mühendis çocuk, üç boyutlu yazıcılar ve ahşap tasarım gibi alanlarda olmak üzere 35 farklı atölye 5 farklı oturumda gerçekleştirildi.
Gün boyu özellikle miniklerin heyecanı, sorgulamaya, eleştirmeye, bilimi ilk elden tecrübe etmeye gösterdiği ilgi görülmeye değerdi. Özellikle bilimde cinsiyet eşitliğinin oldukça önemsendiği günümüzde, festivalde 3 bilim kadını bu konuda kız çocuklarına rol model oldular. “Daphnia`nın kalbi†atölyesi ile Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Semra Mirici, görülenin ötesini sorgulamak için gençlere ışık tutarken, “Renklerin kimyası†atölyesi ile Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Alev DOĞAN eleştirel düşünmenin kapılarını açtı.
Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Duygu SÖNMEZ “DNA elektroforez†atölyesi ile, geleceğin “daha iyinin mümkün olduğuna inanmak†ve “bilime güvenmek†ile mümkün olabileceğine inanmalarını teşvik etti. Çocuklarımızın özgüvenlerini, başarmaya ilişkin algılarını tazeleyerek ellerinden tutup “Sen de yapabilirsin!†demekle kalmayıp, bilime dokunmalarını sağladılar.
Büyük ilgi gören değerli bilim kadınlarımızın, dolu dolu bilgi birikimlerini, minik zihinlerin merak dolu sorularıyla harmanlayıp sergiledikleri başarılı duruş sayesinde biliyoruz ki; festivalin önemsenen ana temalarından biri olan; bilimde cinsiyet eşitliği ve kız çocuklarının bilime yönelik tutumlarını geliştirme yönünde büyük adımlar atılmış oldu. Bu dokunuşlar çığ gibi büyüyerek çocuklarımızın seçeceği meslekten, hayattaki duruşlarına, özgüvenlerine ve bilime bakış açılarına dair çok büyük değişimler yaratacak.
Tüm bu, STEM & Makers Fest / Expo organizasyonun gerçekleşmesinde emeği geçen başta Hacettepe Üniversitesi STEM & Maker Lab başkanı Doç. Dr. Gültekin Çakmakçı olmak üzere tüm ekip üyelerine teşekkür ediyor ve bu ışığın ülkemizde daha geniş alanlara yayılması ve daha çok kişiye ulaşmasını temenni ediyoruz.
STEM & Makers Fest / Expo, 13 Ocak 2018 tarihinde Antalya`da ve 3 Mart 2018 tarihinde Mersin`de düzenlenecek. Detaylı bilgi için aşağıdaki adresi ziyaret ediniz: www.stemandmakers.org

Yolculuğa kaldığımız yerden devam ediyoruz. Dünyanın dört bir yanında bilimin
ayak izlerini takip etmenin zevki tartışılabilir mi?
Dünyanın En İyi Bilim Merkezleri-1 makalesine ulaşmak için
tıklayınız.
10- The Tinkery, Austin, Texas, US
Tinkery, Teksas, Amerika
“Austin Çocuk Müzesiâ€nin yeniden yapılanmış hali olan “Tinkeryâ€; inovasyon ve
teknoloji üzerine odaklanmış bir müze. 4-14 yaş arası çocukların ve ailelerinin
katılabileceği yaratıcı atölyelerin yanı sıra, Kimya ve sanatı birleştiren
inanılmaz bir mutfak tecrübesi yaşamanıza olanak sağlıyor.
Web Sayfası: https://thinkeryaustin.org/
11- Children`s Museum, Houston, US
Houston Çocuk Müzesi, Houston, Amerika
Amerikan “Parents Magazine†dergisinin Amerika`daki “En iyi çocuk müzesi†olarak
seçtiği bu müze tüm övgüleri hak edecek kadar renkli bir müze. Vizyonu “yaşam
boyu öğrenme†olan müzede; yetenek keşif köşeleri, STEM MAKER atölyeleri, SECRET
macera etkinliği, suyun gücünü ve fizik ilkelerini test edebileceğiniz bir akış
atölyesi va daha niceleri bulunuyor.
Web Sayfası: https://www.cmhouston.org/
12-Muse, Trento,Italy
“Muse†Bilim Merkezi, Trento, İtalya
Müze müdürü “Muse†için; “Müzemizde her şey erişilebilir ve dokunulabilir
durumda çünkü herkesin bir bilim insanı olabilmek için fırsatlara ihtiyacı
vardır.†diyor.
Tasarımında “ışık†ve “su†temalarının ön planda tutulduğu bu müzede, oldukça
etkileyici bir “Uçan Türler†sergisinin yanı sıra, teknoloji ve inovasyon
fikirleri sergisi de bulunuyor. Burada 3D yazıcılarla hayallerinizi gerçeğe
dönüştürebiliyor, yanı sıra elektronik laboratuvarlarında yaparak-yaşayarak
öğrenme odaklı atölyelere katılabiliyorsunuz.
Web Sayfası: https://www.muse.it/en/Pages/default.aspx
13- Petrosains Discovery Center, Kuala Lumpur, Malaysia
Petrosains Keşif Merkezi, Kuala Lumpur, Malezya
Biraz daha uzaklara çevirdiğimiz rotamızda bu kez yine çok eğlenceli bir bilim
merkezi var. “Petrosains†kuvvet ve fizik ilkelerini açıklayan tasarım oyunları,
uzayda yaşama ilişkin gerçekçi simülasyonlar, dinazorların yaşamına ilişkin
dikkat çekici animasyon ve canlandırmalar ile dopdolu ve unutulmaz bir gün
geçirmenize olanak sağlıyor.
Web Sayfası: https://www.petrosains.com.my/
14- Amsterdam`s Science Center NEMO, Amsterdam, Netherlands
Amsterdam Bilim Merkezi NEMO, Amsterdam, Hollanda
Bu müzede; ‘rüzgar, su ve güneş` ile dopdolu bir enerji yolculuğu yapabilir;
günlük hayattaki fenomenlere cevap arayabilir,“Çağlar Boyu Bilim†bölümünde
geçmişten günümüze yapılan araştırmalar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Yanı sıra, devasa yapıların inşa sürecini keşfedebilir, zihnin derinliklerinde
sürükleyici bir maceraya çıkabilirsiniz. Tercih sizin, ama gününüzün çok keyifli
geçeceği kesin.
Web Sayfası: https://www.nemosciencemuseum.nl/en/
15- Hong Kong Space Museum, Hong Kong, China
Hong Kong Uzay Müzesi, Hong Kong, Çin
Biraz da uzak doğuya çevirelim dümenimizi. Dünya`nın en iyi bir kaç planetarium
sisteminden birine sahip bir müze var şimdi sırada. Bu yılın sonuna doğru
yenilenmiş haliyle faaliyete geçen müzede uzay kamplarının yanı sıra gözlem
geceleri de düzenleniyor. Meteor örneklerini inceleyebileceğiniz müzede
kendinizi Ay`a yolculuk yapıyor gibi hissedebilirsiniz.
Web Sayfası: https://www.lcsd.gov.hk/CE/Museum/Space/en_US/web/spm/whatsnew.html
16- Discovery Children`s Museum, Las Vegas, Nevada, US
Keşif Çocuk Müzesi, Las Vegas, Amerika
Bu müze , çocukların kendi deneyimleri yoluyla mühendisliğe adım attıkları,
kendi buluşlarını yaptıkları özel bir merkez. Kültürel ve akademik açıdan farklı
çocukların eşsiz öğrenme deneyimleri yaşamasını kendine misyon olarak
belirlemiş. Ayrıca içerisinde, insan vücudunun sırlarını, basit makineleri,
görsel algı testleri, elektrik, dünya konulu sergiler ve deney setlerinin yanı
sıra sosyal bilimler ve tarihsel içeriklere yönelik bölümler de bulunuyor.
Web Sayfası: https://www.discoverykidslv.org/
17- Te Papa Museum, Wellington, New Zealand
Te Papa Müzesi, Wellington, Yeni Zellanda
Te Papa müzesi, çok zengin bir fosil koleksiyonuna, Yeni Zellanda`da bulunan
bitki ve kuş türlerine, aynı zamanda farklı bitki, hayvan ve sürüngen türlerine
de ev sahipliği yapan bir müze. Bu müzenin en önemli özelliği ise, dünyadaki en
büyük örnek olan 495 kiloluk dev bir mürekkepbalığı örneğini sergiliyor olması.
Web Sayfası: https://www.tepapa.govt.nz/
18- Landek Park Coal Mining Museum, Ostrava, Czech Republic
Landek Park Kömür Madeni Müzesi, Ostrava, Çek Cumhuriyeti
Çağlar boyu sağlam kalmış yapısı, büyüleyici tarihi atmosferi ile, gezerken 200
yılın dokusunu içinizde hissedebileceğiniz ve kömür çıkartılma sürecini ve
karbonun evrimini gözler önüne seren çok özel bir müze.
Web Sayfası: https://www.landekpark.cz/
19- Science Museum Principe Felipe, Valencia , Spain
“Principe Felipe†Bilim Müzesi, Valensiya, İspanya
İlk bakışta dış mimarisi ile büyüleyen bu müzede, sıfır yerçekimi ile
hazırlanmış özel serginin, elektrik tiyatrosunun, kromozom ormanının, spor ve
bilim ilişkisi için kurgulanmış özel alanların da sizi çok etkileyeceğinden
süphemiz yok.
Web Sayfası: https://www.cac.es/es/home.html
20- National Media Museum, Bradford, United Kingdom
Ulusal Medya Müzesi, Bradford, İngiltere
Fotoğrafçılığın, film ve televizyoncululuğun, internetin, animasyon yapımının ve
hatta video oyunlarının keşfini gelişimini anlatan, benzersiz bir arşive sahip
olan müzemiz var sırada. Bunun yanı sıra göz-ışık-görme ilişkisini derinden
keşfedebileceğiniz, IMAX filmlerinin nasıl hazırlandığını keşfedebileceğiniz
müze, bilim ve teknoloji meraklılarının severek ziyaret etiği bir müze Ulusal
Medya Müzesi.
Web Sayfası: https://www.nationalmediamuseum.org.uk/
Kaynaklar:
https://www.wanderingeducators.com/best/traveling/travel-writers-guide-50-best-science-museums-around-world.html
https://10mosttoday.com/10-best-science-museums-in-the-world/
https://www.parent.co/10-must-visit-museums-for-kids-in-the-united-states/
Dünyanın En İyi Bilim Merkezleri-1 makalesine ulaşmak için
tıklayınız.

University of Kopenhagen`de çalışan bir grup araştırmacı yaklaşık 6000-10.000 yıl önce gerçekleştiği düşünülen ve dünya üzerindeki tüm mavi gözlü insanların göz renginin oluşmasına neden olan “kalıtsal mutasyonun†izine rastladılar.Peki, Gerçekleşen O Kalıtsal Mutasyon Neydi?Hücresel ve Moleküler Tıp Bölümü`nden Professor Hans Eiberg tüm insanların köken olarak kahverengi göze sahip olduğunu öne sürüyor. Eiberg :â€Kromozomlarımızda yer alan ve kahverengi gözün oluşmasını sağlayan OCA2 geninin çalışmasını durduracak genetik bir değişim, mutasyon gerçekleşti.†OCA2 gen kodları, P proteini olarak adlandırılan protein için melanin pigmenti üretimine yardımcı olmaktadır ve bu pigment saça, tene ve göze renk vermektedir.OCA2 geninde gerçekleşen bu kalıtsal değişim, genin çalışmasını tamamen durdurmadı. Onun yerine göze renk veren iris tabakasında görev yapan bu genin melanin pigmenti üretmesini kısıtladı. Kahverengi gözleri maviye dönüştürdü. Gerçekleşen değişim,  bu sebeple oldukça özeldir. Eğer OCA2 geni tamamen zarar görse ve ya genin çalışması tamamen dursaydı, insanların gözlerinde, saçlarında veya tenlerinde melanin pigmenti olmayacak, bilinen adıyla albinizm oluşucaktı.Sınırlı Kalıtsal Varyasyon (Çeşitlilik)Kahverengiden yeşile, birçok farklı göz renginin oluşumu, gözün iris tabakasında bulunan çok miktardaki melanin pigmentinin varlığı ile açıklanmaktadır. Fakat mavi gözlü bireylerin gözünde diğer göz renklerine oranla oldukça az sayıda pigment bulunmaktadır. Profesör Eiberg:  “Bu bilgilerden yola çıkarak, bütün mavi gözlü bireylerin ortak bir atadan geldiğini söyleyebiliriz.†çıkarımını yapmaktadır. Edinburg: “Mavi gözlü bireylerin hepsi aynı DNA değişiminin ortak mirasını taşımaktadır.†Buna karşılık kahverengi gözlü bireylerin göz renklerinin oluşması için oldukça fazla renk pigmentinin varyasyonuna(çeşitliliğine) ihtiyaç vardır.Profesör Eiberg ve takımı Ürdün, Danimarka ve Türkiye`den mavi gözlü bireylerle, mitokondriyal DNA ve mavi göz ilişkisini inceleyen çalışmalar yapmaktadır. Profesör Eiberg`in çalışmaları son 10 yılı kapsamaktadır.Genlerimizdeki Doğal KarışımKahverengi gözün maviye dönüşmesindeki mutasyon ne iyi bir mutasyon ne de kötü bir mutasyon olarak adlandırılmaktadır. Gerçekleşen bu mutasyon çil, ben, kellik ve ya saç renklerinin oluşmasına sebep olan ve insanlara farklılık katan mutasyonlardan sadece biridir. Profesör Eiberg`e göre bu mutasyon bize doğanın, bizim genetik kodlarımızı sürekli karıştırdığını, insan kromozomlarından oluşan yeni genetik gen kokteyleri yarattığını ve insanlar üzerinde yeni değişiklikler denediğini göstermektedir. Kaynak: https://3tags.org/article/research-shows-that-people-with-blue-eyes-have-a-single-common-ancestor?utm_medium=email&utm_source=flipboard