PISA (Program for International Student Assessment - Uluslararası Öğrenci
Başarısını Belirleme Programı) 2000 yılından itibaren her üç yılda bir 15 yaş
grubu öğrencilerine, aldıkları eğitim sonrasında edinmiş oldukları bilgi ve
becerileri günlük yaşamda karşılaşabilecekleri durumlarda kullanıp
kullanamadıkları ve akıl yürütme, okuma, fen ve matematik becerilerini etkili
bir şekilde kullanarak iletişim kurma becerilerine sahip olup olmadıklarını
değerlendirmeye yönelik bir programdır.
PISA Türkiye`nin de kurucu üye olarak içerisinde yer aldığı Ekonomik İşbirliği
ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) tarafından yapılmaktadır. İlki 2000 yılında
yapılmış olmasına rağmen Türkiye ilk defa 2003 yılında yapılanda yer almıştır.
PISA Ne Amaçla Yapılır?
PISA öğrencilerin başarılarını arttırmak, uygulanan eğitim politikalarının
etkisini tespit etmek, sisteme sağladığı dönütler aracılığıyla eğitim sisteminin
işlevselliğini arttırmak ve eğitimin kalitesini üst seviyelere taşımak amacıyla
yapılan bir değerlendirme çalışmasıdır.
PISA` nın Kapsamı Nedir?
PISA değerlendirme çalışmasında okuma becerileri, matematik okuryazarlığı ve fen
okuryazarlığı olmak üzere üç temel alan değerlendirilmeye çalışılmaktadır. Üç
yıllık periyotlarla yapılan PISA değerlendirmesinde her dönem bir temel alan ön
planda tutulmaktadır. 2000 ve 2009 PISA` da okuma becerileri, 2003 ve 2012 PISA`
da matematik okuryazarlığı ve 2006 PISA` da ise fen okuryazarlığı ön plandadır.
2015 yılında gerçekleştirilmiş olan PISA` nın ise yine fen okuryazarlığı ön
planda tutularak gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.
Öğrenciler Ne Tür Sorular İle Karşılaşmaktadır?
PISA değerlendirme çalışmasında çoktan seçmeli, açık uçlu, kapalı uçlu gibi
çeşitli soru türleri yer almaktadır.
PISA Değerlendirmelerine Kaç Ülke Katılmıştır?
https://www.oecd.org/pisa/aboutpisa/pisa2009participants.htm
Katılımcılar Nasıl Seçilmektedir?
PISA` ya katılacak okul ve öğrenciler OECD tarafından tesadüfi olarak
belirlenmektedir.
Türkiye` den PISA` ya Katılan Bölgeler
2012 yılında gerçekleştirilmiş olan PISA değerlendirmesine toplamda 4848 öğrenci
katılmıştır. Değerlendirmeye katılan bu öğrencilerin %16`lık kısmı İstanbul`da,
%13`lük kısmını ise Akdeniz`de bölgesinde bulunmaktadır. Batı Marmara bölgesi
ise %4`lük kısmını oluşturmaktadır.
Türkiye`nin PISA` da ki Durumu
Türkiye`nin PISA` da ki başarısını inceleyecek olursak, PISA yeterlik düzeyleri
göz önünde bulundurulduğunda Türkiye`nin 6 yeterlik düzeyi sıralamasından 2.
yeterlik düzeyinde olduğu görülmektedir. OECD ortalaması ise 3. yeterlik
düzeyinde kalmaktadır.
PISA` da Öğrencilerin Karşılaştıkları Güçlükler
PISA verilerinin açıklanmasının ardından yürütülen çalışmalar sonucunda
öğrencilerin matematik okuryazarlığı alanında iletişim ve muhakeme alanlarında
güçlük çektikleri görülmektedir. Bunların sebebi olarak; bireylerin kendine
güvenmemeleri, bilgi eksikliklerinin olması, problemi okumamaları, okuduklarını
anlayamamaları ve dikkatsiz davranmaları gösterilmektedir (Güler, 2013)
PISA Başarısı Ne İle İlişkilidir? Neden Etkilenmektedir?
Yapılan araştırmalar sonucunda PISA` da öğrencilerin matematik okuryazarlığı ve
okuma becerisi başarılarının öğretmen maaşı ve sınıf başına düşen öğrenci
sayısı, fen okuryazarlığı başarılarının ise öğretmen maaşı ile ilişkili olduğu
ortaya konulmuştur (Döş ve Atalmış, 2016)
2009 yılı PISA verileri baz alınarak yapılan başka bir çalışmada ise bireylerin
evde ve okulda bilgisayar kullanım süreleri, çalışma stratejileri, ebeveynlerin
eğitim düzeyinin fen ve matematik okuryazarlığı başarıları üzerinde önemli risk
faktörleri oldukları belirlenmiştir. Bu faktörler arasında yer alan bilgisayar
kullanım süreleri ile başarı arasında negatif yönlü bir ilişkinin olduğu ortaya
konulmuştur (Gürsakal, 2012). Bunların yanı sıra fen ve matematik dersleri için
öğrenmeye ayrılan haftalık zamanında önemli bir faktör olduğu görülmektedir. Ne
yazık ki pek çok öğrencimiz hem fen dersleri hem de matematik dersleri için çok
düşük veya hiç vakit ayırmadı görülmektedir (Özer ve Anıl, 2011).
PISA Sonuçları Bizlere Ne Söylemektedir?
PISA sonuçlarına göre Türkiye` nin 6 yeterlik düzeyi arasından 2. yeterlik
düzeyinde olduğu görülmektedir. Bu durum bireylerimizin yaratıcı ve eleştirel
düşünme, araştırma sorgulama, iletişim kurma ve problem çözme becerilerini
istenilen düzeyde olmadığını göstermektedir (Aydın, Sarıer ve Uysal, 2014).
Kaynaklar:
Aydın, A., Sarıer, Y., & Uysal, Ş. (2014). Evaluation of Students` Academic
Achievement in terms of PISA Results. Elementary Education Online, 13(3),
1065-1074.
Döş, İ., Atalmış, E. H. (2016). OECD verilerine göre PISA sınav
sonuçlarının değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, Cilt 16(2), 432-450.
Güler, H. K. (2013). Türk Öğrencilerin PISA da Karşılaştıkları Güçlüklerin
Analizi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2).
Gürsakal, S. (2012). PISA 2009 öğrenci başarı düzeylerini etkileyen faktörlerin
değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 17(1), 441-452.
MEB, (2003). PISA 2003 Ulusal Nihai Raporu. https://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22%E3%80%88=tr
internet sitesinden 06.07.2016 tarihinde alınmıştır.
MEB, (2006). PISA 2006 Ulusal Nihai Raporu. https://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22%E3%80%88=tr
internet sitesinden 06.07.2016 tarihinde alınmıştır.
MEB, (2009). PISA 2009 Ulusal Nihai Raporu. https://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22%E3%80%88=tr
internet sitesinden 06.07.2016 tarihinde alınmıştır.
MEB, (2012). PISA 2012 Ulusal Nihai Raporu. https://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22%E3%80%88=tr
internet sitesinden 06.07.2016 tarihinde alınmıştır.
Özer, Y., & Anıl, D. (2011). Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını
etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41).
Â
