Öğrenci merkezli eğitimin her geçen gün daha büyük bir öneme sahip olduğu çağımızda teknoloji de öğrenci merkezlilikle doğru orantılı bir şekilde eğitimin içinde yer almaktadır. Dünya genelinde yapılandırmacı eğitim modelinin teknoloji ile entegrasyonu sonucunda okullarda öğrencilere teknoloji kullanmayı öğretmenin yerini, öğrenme için teknolojiyi kullanmanın aldığını görebiliyoruz. Nitekim dijital devrimin yaşandığı dünyada bilgi de en azından geçmişte olduğu kadar gereklidir ancak tek başına yeterli değildir. Teknolojinin eğitimde her geçen gün daha büyük bir paya sahip olmasıyla birlikte eğitimin hedeflerinde de değişiklikler meydana gelmeye başlamış, yaşam boyu, beyin temelli vb. öğrenme kuramları daha çok telaffuz edilir olmuştur. Bu bağlamda teknoloji, öğrencilere problem çözme becerisinin yanı sıra sorgulama, üretme, keşfetme, eleştirel düşünme vb. becerileri kazandırma amaçlarına hizmet etmektedir.
Yakın geçmişte internet teknolojileri ve bilgisayar yazılımlarında meydana gelen hızlı değişim, yaşamın hemen her alanında önemli bir kullanım alanına sahip olmuştur. Temel amaçlarından biri çağı yakalamış bireyler yetiştirmek olan eğitimin de bu yeniliklerden mahrum kalması beklenemezdi. Nitekim web teknolojileri ya da web araçları adları altında literatüre giren web 1.0, web 2.0, web 3.0 ve web 4.0 kavramları eğitimde önemli bir yer edindi. Web araçları diğer bir ismiyle web teknolojileri, internette ulaşılabilecek ve üye olup hizmetlerinden faydalanabilinecek web ortamları olarak tanımlanmaktadır. Web 1.0, 2.0, 3.0 ve 4.0 terimlerini internetin gelişim süreçleri veya internet dönemleri olarak ifade edebiliriz.
WEB 1.0: Gelişim özelliklerine göre Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0 ve Web 4.0 gibi
isimler alan web araçlarının ilki web 1.0`dır. İnternetin ilk dönemi için kullanılan web
1.0 bilgiye erişim ve bulma amaçlı kullanılmaktadır. İnternetin ilk yıllarında
(1990`lı yıllar) kullanıcılar web sitelerindeki bilgilere ulaşıp
kullanabiliyorlardı fakat sayfalar da bulunan hiçbir uygulamayı çalıştıramıyor
veya herhangi bir bilgiyi değiştiremiyorlardı. Web 1.0`da aranan bir bilgiyi
bulmak için referans sitelere gidilerek ihtiyaç duyulan bilgilerin yerinden
sağlanması ve az sayıdaki içerik sağlayıcıların çok sayıdaki kullanıcılara cevap
vermesi gerekmekteydi.
Web 1.0 kullanıcılara sadece okuma ve bilgiyi alabilme imkanlarını tanıyordu.
Nitekim bu evrede tüm kontrol hala web sitelerinin elindeydi ve web siteleri ile
kullanıcılar arasında herhangi bir etkileşim söz konusun değildi. Kısaca web 1.0
internette halihazırda var olan bilgilerin kullanıcılar tarafından pasif olarak
alınması anlamına geliyordu. Bilgiyi sunma, sahip oldukları bilgilerin
kullanıcılar tarafından aranması gibi yüzeysel olanaklara sahip olan web 1.0
daha sonra yerini insan etkileşiminin çok daha fazla yaşandığı web 2.0`a
bıraktı.
Web 1.0 araçlarının eğitime katkısı sonraki sürümlere nazaran kısıtlı
seviyededir. İletişim ve etkileşime kapalı olan web 1.0 sürümünde öğretmen ve
öğrenci rolleri geleneksel dönemden öteye gidememiştir. Webin bu evresinde
öğrenci yine pasif öğretmen ise hala bilgiyi transfer edendir. Öğrenciye sadece
salt okuma imkanı tanıyan web 1.0 araçlarının eğitime sınırlı seviyede katkı
sağladığı söylenebilir. Web 1.0 sürümünün eğitime sağladığı en önemli katkı,
öğrencilere kaynaklara ulaşmada sağladığı kolaylık ve pratikliktir.
Bu evre içerisinde internet kullanımının hızla artmaya başlamasıyla beraber
internet kullanıcıları önlerine sunulan içeriklerin yetersizliğinden ve
ihtiyaçları karşılamadığından şikâyetçi olmaya başladılar. Bu doğrultuda
kullanıcıların, paylaşma, kendi içeriğini oluşturma ve etkileşime girme
istekleri web 2.0`ın temellerinin atılmasına neden oldu.
WEB 2.0: Web 2.0 web 1.0`ın kullanıcılara sunduğu kısıtlı imkanların artık
ihtiyaçları karşılayamamasından dolayı ortaya çıkmıştır.
Web 2.0 ile birlikte web de insan etkileşimi başlamıştır. Web 2.0 evresinde
kullanıcılar web 1.0 dönemindeki gibi pasif ve tüketici değil aksine üretici ve
aktif bir role sahip olmuşlardır. Nitekim web 2.0 araçları, kullanıcılarına
içeriği takip etme, üye olma ve kendine ait bir alana sahip olup bu alanı
düzenleme olanakları sunmaktadır. Web 2.0 ile birlikte internet ortamında önemli
gelişmeler yaşanmaya başlandı ve websiteleri bir önceki evreye göre tasarım
açısından daha zengin, kullanımı kolay ve cazip hale geldi.
Web 2.0 araçları, eğitim alanında büyük kolaylıklar meydana getirmiş ve birçok
kurum tarafından öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir araç olarak kullanılmaya
başlanmıştır. Wikipedia, youtube, facebook, blogger gibi siteler web 2.0
araçları için sayılabilecek örneklerden birkaç tanesidir. Bunların yanında web
2.0 sürümü uzaktan eğitim bağlamında da önemli gelişim ve yeniliklere sebep
olmuştur.
Web 2.0 hayatın birçok alanında olduğu gibi eğitimde de radikal değişimlere yol açmıştır. Kullanıcı merkezli bir web sürümü olan 2.0, öğrenciyi merkeze almayı hedefleyen eğitim modelleri için oldukça cazip bir araçtır. Web 2.0 ile birlikte kullanıcıların birbirleriyle ve internet siteleriyle etkileşim kurabilmeleri ve öğrenenin eğitim sürecinde daha aktif bir rol alabilmesinin temelleri atılmıştır. Bilgisayarda bulunan içeriğe müdahale edebilme imkanı tanıyan web 2.0 araçları öğrencilerin araştırma, sorgulama, eleştirel düşünme, paylaşma vb. becerilerinin gelişmesine önemli katkılar sağlamaktadır.
Bu evrede öğretmen-öğrenci rolleri yapılandırmacı eğitimle uyumlu bir şekilde değişim göstermektedir. Öğrencilerin aktif, üretici, bilgiye ulaşan rolleri edindiği bu dönemde öğretmenler, öğrencilerin yardıma ihtiyaç duydukları noktalarda danıştıkları rehberlerdir. Öğretmen-öğrenci rollerinin yanında öğrenme modellerinde de köklü değişimlerin yaşandığı bu evrede öğrencilerin birbiri ile etkileşim içerisinde olduğu işbirlikli öğrenme, proje tabanlı öğrenme vb. çağdaş yaklaşımlar bir önceki web dönemine nazaran daha yoğun olarak kullanılır hale gelmiştir. Web 2.0 teknolojileri öğretmenlere, bilgiye kendi başına ulaşabilen ve yaşam boyu öğrenme felsefesine sahip bireyler yetiştirebilmesi noktasında da birçok olanak sunmaktadır. Nitekim bu sürümün dünyada yaygın hale gelmesiyle birlikte öğrencilere, sahip oldukları becerilere hitap eden ve öğrenme hızına göre kontrolü elinde tutabileceği birçok bilgisayar uygulaması geliştirilmiştir. Bu uygulamaların bir diğer avantajı ise öğrenmeyi sınıf dışında ve herhangi bir zamanda gerçekleştirme imkânını öğrenciye sunmasıdır. Bu noktada, öğretmenlerden de üzerine düşen görevi en iyi şekilde yapması ve sahip olunan imkânları öğrenme sürecine en iyi şekilde yansıtması beklenmektedir. Nitekim gelişim ve değişime kapalı olan öğretmenlerin yoğun olarak bulunduğu bir eğitim sisteminde, bahsi geçen çağdaş öğrenme modellerinden bir çıkarım elde edilmesi teoriden öteye geçemeyecektir.
